وابستگی کودک دو سه چهار پنج تا هفت ساله به مادر و پدر ( مخصوصا به مادرها) یکی از چالش های فرزندپروری است که ریشه در فضای هیجانی محیط خانواده و الگوهای ارتباطی اعضا دارد. وابستگی کودکان به والدین اجازه بچگی کردن و لذت بردن از روابط اجتماعی را نمی دهد و مانع از رشد بهنجار کودک می شود. توجه داشته باشید که وابستگی و اضطراب جدایی تا 18 ماهگی کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
تا 18 ماهگی طبیعی است
نویسنده: دکتر رضا ریحانی | درمانگر مجاز iceeft کانادا
اگر کودک شما هم ترجیح می دهد تحت هر شرایطی به شما بچسبد و وقتی می خواهید او را پیش مادربزرگ و یا در مهدکودک بگذارید به شدت گریه می کند و این گریه مدت ها طول می کشد، پیشنهاد می کنیم چند دقیقه ای را صرف خواندن مطالب زیر کنید تا خودتان این مساله را حل و فصل کنید.
1- وابستگی کودک دو، سه، چهار، پنج تا هفت ساله به مادر و پدر: پاسخ داده نشدن به نیازهای عاطفی و دلبستگی کودک
ارضای نیازهای دلبستگی مهم است
نیازهای دلبستکی از گهواره تا گور همراه ما هستند. ارضا شدن و یا ارضا نشدن این نیازها تأثیر بسزایی در نگاه ما نسبت به خود، دیگران و جهان می گذارد، چگونگی تنظیم عاطفه را تعیین کرده و روابط ما با دیگران را جهت می دهد. این نیازها شامل موارد زیر می شود:
اگر والدین نتوانند نیازهای فوق را از همان نوزادی ارضا کنند، امکان دارد کودک وابسته ای تربیت کنند.
راهکار: سعی کنید از امروز توجه خود را به آنچه در پشت رفتارهای فرزندتان است معطوف کنید. به عبارتی دیگر، تمرکز خود را روی احساسات و نیازهای عاطفی فرزندتان بگذارید و سعی کنید در برقراری پیوند هیجانی با کودک خود قوی تر از قبل عمل کنید. برای یادگیری چگونگی برقراری پیوند هیجانی با کودک خود لطفا اینجا کلیک کنید.
اجتناب از دوستی خاله خرسه
دقت کنید که ما در اینجا از اصطلاح « محبت بیش از حد» استفاده نمی کنیم. دوستی خاله خرسه با کودک همیشه عواقب ناخوشایندی داشته است. والدینی که به فرزندشان در انجام همه کارها کمک می کنند، در واقع در حال تربیت کودکی وابسته هستند. درک می کنیم که کودکان کم سن و سال در انجام خیلی از کار ها نیاز به کمک و حمایت والدین دارند، با این حال، اگر کودک می تواند از عهده کاری برآید، لطفا به او کمک نکنید. اجازه دهید فرزندتان تا جایی که می تواند تلاش خود را بکند.
راهکار: ابتدا به درون خود سفر کنید. چه چیزی باعث می شود که بیش از اندازه به فرزندتان کمک کنید؟ یاد گرفته اید بیش از اندازه مراقبت و محافظت کنید؟ وقتی به کودکی خود بر میگردید، خود را چگونه می بینید؟ بعد از روبرو شدن با دنیای درون خود و حل و فصل موانع موجود، تصمیم بگیرید فرزندتان را برای زندگی در دنیای واقعی آماده کنید. به او این فرصت را بدهید که برای حل مسائل و چالش هایی که سر راهش سبز شده است، تا جایی که توانش را دارد تلاش کند. شما نظارت گر حاضر باشید.
هر آنچه که باعث شود این پیام در ذهن کودک تثبیت شود، « پدر و مادرت تو رو ول میکنند و تنها میمونی. و این وحشتناکه!»، موجب تقویت وابستگی بیمارگون کودک به والدین می شود. ترک ناگهانی و بی اطلاع کودک، مشکلات خانوادگی و اختلافات و جر و بحث های زن و شوهری در حضور کودکان ( چه ببینند، چه بشنوند)، و یا تهدید شدن های مکرر به رفتن و تنها ماندن کودک و از دست دادن شما به شدت روی میزان وابستگی کودکان 2 – 3 – 4 تا 7 سال به والدین تأثیر می گذارد.
راهکار: برای جر بحث های زن و شوهری خود لطفا فضای مناسب و زمان درستی را مشخص کنید. شاید نیاز باشد با همسرتان در رابطه تأثیر مخرب این اختلافات روی وابستگی فرزندتان صحبت کنید و به نتیجه مشخصی برسید. علاوه بر این، اگر هنگام خشم شروع به تهدید کردن کودک خود به رفتن می کنید، تلاش کنید تا این استراتژی برخورد با خشم در مقابل کودک را اصلاح کنید. برای این کار، شاید لازم باشد مقاله « والدین عصبانی» را بخوانید تا بتوانید با انجام راهکارهای گفته شده این استراتژی مخرب را تغییر دهید.
گوش به زنگی برای خطر و میل به مراقبت زیاد از نشانه های برجسته والدین مضطرب است. اگر وقتی به خودتان می آیید و متوجه می شوید که بدن تان اذیت است ( فشار زیاد پا روی زمین، شانه های بالا و …) ممکن است بخاطر اضطراب مزمن شما باشد. والدینی که ناخودآگاه دنیا را برای فرزندان خود مکانی پرخطر ترسیم می کنند، امثرا والدین مضطرب می باشند.
راهکار: برای درمان اضطراب مزمن خود از یک مشاور فردی با رویکرد هیجان مدار (EFIT) کمک بگیرید. چرا که این اضطراب نه تنها در روابط شما با فرزندتان بلکه در رابطه شما با همسر و دیگران تأثیر قابل توجهی دارد. از امروز تلاش کنید تا پیام هایی نظیر « پسرم بیرون پر از دزده و از مامان فاصله نگیر»، « همه جا دزد هست» و … را به فرزندتان ندهید.
به صورت کلی « تغییر » ترسناک است. تغییر برای کودکان ترسناک تر بوده و به خاطر ضعف در تنظیم هیجان و عاطفه، مدیریت و غلبه بر آن احساس سخت است. بنابراین، برای غلبه بر ترس، کودک نیاز به حضور شما دارد تا با تغییر ایجاد شده سازگار شود. چه این تغییر مربوط به دندان در آوردن کودک باشد و یا نقل مکان کردن به یک خانه جدید و یا تولد فرزندی دیگر.
راهکار: به احساسات کودک خود اجازه آشکار شدن دهید. به فرزندتان کمک کنید راجع به احساسی که حاصل این تغییر است حرف بزند. به عبارتی، به او کمک کنید تا دنیای درونی خود را در قالب کلمات ابراز کند. مهارت همدلی خود و گوش دادن همدلانه را تمرین کنید. صبور باشید تا کودک بتواند از آن مرحله سخت با حمایت عاشقانه شما عبور کند.
نیاز به تأیید یکی از نیازهای عاطفی کودکان و انسان هاست. اگر این نیاز در خانواده به شکل درستی ارضا نشود، کودک به دنبال جلب رضایت ، خشنودی و تأیید والدین هر کاری می کند. اگر شما والدی باشید که برای تان « نتیجه» بیش از « تلاش» اهمیت دارد، نمی توانید نیاز به تأیید کودک را به درستی ارضا کنید. به طور مثال، اهمیتی ندارد که نمره ریاضی فرزندتان « قابل قبول است»، آنچه اهمیت دارد « تلاش کودک» برای رسیدن از نمره «نیاز به تلاش بیشتر» به « قابل قبول » است.
راهکار: سعی کنید با دوران کودکی خود روبرو شوید. شهامت این را پیدا کنید که از یک متخصص خوب و خبره کمک بگیرید. توجه خود را به جای « نتیجه و رفتار کامل» روی « تلاش ها و پیشرفت های کودک» خود بگذارید.