نه گفتن به کودک، یکی از موارد مهمی است که برای خیلی از والدین چالش ایجاد می کند. برخی از والدین سعی می کنند تا آنجا که امکان دارد، به فرزندشان «نه» نگویند. چرا که اصلا دوست ندارند فرزندشان را ناراحت و ناکام کنند. برخی از والدین نیز، معتقدند که باید خیلی قاطعانه و محکم «نه» بگویند.
بنابراین، نه گفتن به کودک می تواند برای هر والدی یک موضوع سردرگم کننده باشد.
نه گفتن به کودک، فرصتی برای رشد اوست.
شما وقتی با خواسته و یا رفتار فرزندتان مخالف هستید، چگونه «نه» می گویید؟
آیا می دانید نه گفتن به کودک می تواند فرصتی برای رشد سالم تر و کامل تر مغز او باشد؟
چطور با فرزندمان مخالفت کنیم تا مغز او را به بهترین شکل ممکن تربیت کنیم؟
در این مقاله قصد داریم درباره شیوه صحیح «نه گفتن»، کنارتان باشیم و اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار دهیم. این شیوه بر یافته های جدید درمورد مغز انسان بنا شده است.
مغز در حال تغییر است.
• مغز در حال تغییر است.
• مغز قابل تغییر است.
• مغز پیچیده است.
هرچند که هدف ما از تربیت کودک این نیست که او همه تلاشش را برای جلب رضایت ما بکند، اما تعیین حد و مرزها، قوانین و خط قرمزها در پرورش مغز کودک و تکامل آن بسیار حیاتی است. هدف از تربیت کودک، تربیت و پرورش قسمت های فوقانی مغز (مغز بالایی) است که وظایف مهمی را برعهده دارد:
• برنامه ریزی و تصمیم گیری منطقی
• کنترل هیجانات و بدن
• بصیرت و آگاهی درونی
• انعطاف پذیری و سازش پذیری
• همدلی
• پایبندی به اصول اخلاقی
درست است که وقتی یک کودک با «نه» روبرو می شود، احساس شرمندگی، ناکامی و ناراحتی می کند. اما این احساسات می توانند به پرورش مغز کودک و تکامل آن کمک کنند. ما با دو نوع «نه گفتن» سر و کار داریم:
بله، درک می کنیم. ممکن است این موضوع کمی عجیب به نظر برسد. اما احساس شرمندگی که از طریق برقراری پیوند هیجانی در کودک شکل می گیرد، خوب و مفید است؛ به عبارتی، موجب به کارگیری بخش های مختلف مغز بالایی شده و می تواند به کودک در کنتزل هیجانات و بدن، آگاهی درونی و تصمیم گیری منطقی که منجر به رفتار بهتر و کارآمدتری می شود منجر شود.
در نوع اول، از یک فرمول استفاده کنید:
پیوند هیجانی+ نه+ دریچه امید
در فرمول بالا، دریچه امید را نمی توان در برخی شرایط ایجاد کرد. با این حال، همان دو مورد اول (پیوند هیجانی و نه) کافی است.
فرض کنید، در حالی که مشغول آماده کردن تدارکات ناهار هستید، کودک 4 ساله شما به آشپزخانه می آید و می گوید:« مامان! بستنی میخوام!». در این موقعیت می توانید از فرمول بالا استفاده کنید؛ یعنی به جای آنکه فرزندتان را با بی توجهی، نادیده بگیرید و یا با یک «نه» خشک و خالی ناکام کنید، به او با مهربانی نگاه کنید، خود را هم قد او کنید، و با ملایمت بگویید:« میفهمم که تو خیلی بستنی دوست داری. اما متاسفانه الان نمیشه. میتونیم وقتی برنامه موردعلاقت شروع شد، بستنی بخوریم!».
در این فرمول:
جمله «میفهمم که تو خیلی بستنی دوست داری» بیانگر پیوند هیجانی است. چرا که به فرزندتان احساسِ احساس شدن و درک شدن را داده اید.
جمله «اما متاسفانه الان نمیشه» بیانگر مخالفت شماست. این جمله به کودک می فهماند که اگر چه درک می شود، اما هر چیزی زمان و حد و مرزی دارد.
جمله « میتونیم وقتی برنامه موردعلاقت شروع شد، بستنی بخوریم!» نیز بیانگر دریچه امید است. این دریچه امید به کودک کمک می کند تا ناکامی و ناراحتی را راحت تر تحمل کند.
8 قصه فوق العاده اثربخش برای آموزش کنترل خشم به زبانی ساده به کودکان 3 و نیم تا 9 ساله. برای دانلود این مجموعه از قصه ها لطفا اینجا کلیک کنید.
اگر مخالفت خود را با عصبانیت اعلام کنید و حرف های منفی به فرزندتان بزنید، احساس شرمندگی مضر را در او ایجاد می کنید. وقتی شما از فرمولی که در بالا گفتیم، «پیوند هیجانی» را حذف می کنید، باعث می شوید فرزندتان از احساسِ احساس شدن محروم شود. در این حالت، نوع برخورد شما به رشد مفز بالایی فرزندتان هیچ کمکی نمی کند.
جالب است بدانید در این صورت، بیشتر با داد و بیدادها و گریه های فرزندتان مواجه می شوید.
نه گفتن به کودک یک مهارت است؛ به عبارت دیگر، نیاز به تمرین و تکرار دارد. پس، خسته نشوید و در این راه ممارست به خرج دهید. ممکن است اوایل یادگیری این مهارت، احساس کنید رفتارتان ساختگی و مصنوعی است. اما دلسرد نشوید. نیاز به تکرار دارید. با تکرار بیشتر، بیشتر این مهارت در شما تقویت می شود.
خلاصه:
هدف از تربیت اصلی کودک، رشد مغز بالایی است که وطایف مهمی را به عهده دارد. اگر می خواهید به این هدف برسید، باید بتوانید مهارت «نه گفتن»تان در مقابل کودک را تقویت کنید. برای این کار می توانید از فرمول «پیوند هیجانی+ نه+ دریچه امید» استفاده کنید.
رشد مغز بالایی کودک، هم به واسطه تعاملات روزمره ای که با فرزندتان برقرار می کنید و هم به واسطه آموزش هایی که به شکل صحیح به او می دهید، به بهترین شکل اتفاق می افتد. در این مسیر پکیج استثنایی ابروالد ما می تواند بیشترین کمک را به شما بکند.
نویسنده: دکتر رضا ریحانی | درمانگر مجاز آیسفت کانادا