شاید تا به امروز بخاطر اینکه بارها سر فرزندتان فریاد کشیده اید، خودتان را بدترین والد دنیا می بینید. شما را درک می کنیم. با این حال، می خواهیم در مقاله مغز والدین پرخاشگر، اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم تا خودتان را بهتر درک کنید. در این صورت می توانید برای درمان پرخاشگری تان قدم های مثبت تر و کارامدتری بردارید.
مغزمان را شکل داده اند.
خواندن این مقاله، حدود 15 دقیقه وقت شما را می گیرد. اما ارزش آن را دارد. پس بیایید به قسمت های اصلی « مغز والدین پرخاشگر» بپردازیم. در این مقاله، بهتر متوجه می شوید که در آن لحظه کوتاه فریاد زدن سر فرزندتان، چه اتفاقات پیچیده ای در مغزتان رخ می دهد.
مدل دست از مغز
اگر کف دست تان را نگاه کنید، از مچ دست تا وسط کف دست تان همان ساقه مغز است. ساقه مغز همان قسمتی از مغز است که تنفس و ضربان قلب ما را هدایت می کند. این بخش از مغز، برای بقا فعالیت می کند. در روابط اجتماعی، فعالیت آن به سه دسته تقسیم می شود که شامل:
می شود. برای درک بهتر این موضوع که چگونه قسمت های مغز در روابط با فرزندتان کار می کنند، مثال خواهیم زد، صبور باشید لطفا.
مغز والدین پرخاشگر بیشتر از «جنگیدن و حمله کردن» استفاده می کند.
حال که کف دست خود را می بینید، انگشت شست تان را تا کرده و در دل کف دستتان قرار دهید. در «مدل دست از مغز»، انگشت شست شما همان لیمبیک است. به صورت کلی، لیمبیک مرکز احساسات و امیال ما انسان هاست. یعنی هر احساس اعم از شادی، غم، شرم، ترس، نفرت، حسادت و … و هر نیازی که دارید در این قسمت از مغز قرار گرفته است.
مغز پایینی انسان که به آن مغز خزندگانی، حیوانی یا بدوی هم گفته می شود، دو قسمت ساقه مغز و لیمبیک را در بردارد. مغز پایینی احساسات و نیازهای ما را حس می کند و ساقه مغز برای ابراز احساسات و یا ارضای نیازها یکی از کارهای جنگیدن، فرار کردن، میخکوب شدن و منجمد شدن را انتخاب می کند.
به طور مثال، وقتی شما بچه گربه ای را می ترسانید، «احساس ترس» در لیمبیک تجربه شده و ساقه مغز به گربه دستور «فرار کردن» را می دهد. در انسان نیز این مغز (مغز پایینی) به هنگام تولد آماده است. به همین دلیل، زمانی که نوزاد شما «احساس درد یا گرسنگی» می کند، شروع به گریه کردن و جیغ کشیدن می کند. در روابط اجتماعی گریه کردن، غر زدن، شکایت کردن، توهین کردن، ناسزا گفتن، کتک زدن و این دست از رفتارها، نشان دهنده «جنگیدن» ساقه مغز است.
بنابراین، عبارت درست تر برای «مغز والدین پرخاشگر»، مغز پایینی است.
اگر هنوز کف دستتان باز است و شست تان روی آن قرار گرفته، حالا نوبت آن است به چهار انگشت دستتان که باز است نگاهی بیندازید. این چهار انگشت که می بینید همان قشر پیش پیشانی هستند. این قسمت از مغز وظایف مهمی را برعهده دارد. وظایفی نظیر فکر کردن، همدلی کردن، برنامه ریزی کردن، تنظیم کردن هیجانات و بدن، بینش و … . قشر پیش پیشانی در واقع همان مغز بالایی انسان هاست.
این قسمت از مغز را می توان شبیه طبقه بالای یک خانه در نظر گرفت. طبقه ای که در آن یک پنجره بزرگ برای ورود نور و روشنایی به اتاق وجود دارد، یک میز کار بزرگ و یک قفسه پر از کتاب های مفید که این فرصت را به ما می دهند تا کتاب موردنظر را برداریم، روی میز بنشینیم و با کمک نور اتاق اطلاعات لازم را پیدا و از آن ها استفاده کنیم.
برای درک بیشتر مفاهیم بالا قصد داریم مثالی واضح بیاوریم. مثالی که برای هر پدر یا مادری ممکن است خیلی آشنا باشد.
8 قصه فوق العاده اثربخش برای آموزش کنترل خشم به زبانی ساده به کودکان 3 و نیم تا 9 ساله. برای دانلود این مجموعه از قصه ها لطفا اینجا کلیک کنید.
شاید شما هم تجربه اش کرده باشید. لطفا مدل دست از مغز را در ذهن تان داشته باشید. حالا تصور کنید که یک روز که مشغول انجام کار خانه هستید، به اتاق فرزند 5 ساله تان سر می زنید. وقتی در اتاق را باز می کنید خانه ای که مرتبش کرده بودید در عرض فقط چند دقیقه تبدیل به یک خانه کاملا بهم ریخته شده است. هیچ چیزی سر جای خودش نیست. ممکن است وقتی این صحنه را می بینید به شدت از کوره خارج شوید. آنقدر عصبی شوید که فورا به فرزندتان نزدیک شوید و با صدایی بلند و صورتی برافروخته و خشن به او بگویید:« چندبار بهت گفتم خونه رو بهم نریز؟ چرا تو هیچی نمیفهمی. واقعا هیچی حالیت نیست!».
در این موقعیت قسمت های مختلف مغز شما چگونه عمل می کنند؟ بیایید تا یک بار دیگر، باهم آهسته این اتفاقات را مرور کنیم. آماده هستید؟ بسیار عالی.
وقتی شما اتاق را بهم ریخته می بینید، قشر پیش پیشانی شما ( همان چهار انگشت دست) باز شده و اتصالاتش را با لیمبیک (شست دست) و ساقه مغز (کف دست) از دست می دهد. بنابراین، دیگر شما نمی توانید در آن لحظه از اطلاعاتی که قبلا داشته اید استفاده کنید. شاید شما براساس آنچه خوانده اید و یا از مشاور شنیده اید بدانید که در چنین موقعیتی بهترین برخورد، نزدیک شدن به کودک و جلب همکاری اوست. اما در آن لحظه که عقل (مغز بالایی) از سرتان پریده است، هیچ اطلاعاتی در دسترس شما نیست. و یا آنقدر عصبانی شده اید که فقط به دنبال خالی کردن حرص تان هستید.
بنابراین، در مغز شما تنها لیمبیک و ساقه مغز فعال است. در همین مثال، لیمبیک ممکن است سرشار از احساسی مانند «حرف من شنیده نمیشه»، یا «شرایط من درک نمیشه» باشد که موجب «خشم» می شود. از آنجایی که لیمبیک به ساقه مغز چسبیده است، ساقه مغز باید رفتار را هدایت کند. معمولا در این شرایط ساقه مغز فرمان «جنگیدن» می دهد. به همین دلیل، مادر شروع می کند به حمله کردن و جنگیدن.
وقتی به این قسمت از آموزش می رسیم، مراجعین یک سوال مهم و قشنگ را مطرح می کنند.
آن ها می گویند:« چرا همسرم و یا خواهرم مثل من مغزش از هم پاشیده نمی شود؟ من شاهد آن بوده ام که خواهرزاده ام کل اتاقش را بهم می ریزد اما خواهرم با خونسردی برخورد می کند. او حتی از مشاور هم کمک نگرفته است!». خب، پاسخ ما این است که چقدر خوب می شد اگر می توانستیم در تمامی لحظات بر احساسات خودمان مسلط باشیم و مغزمان دچار از هم پاشیدگی نمی شد. اما اینکه چرا یک موقعیت آنقدر باعث خشم من می شود ولی برای فرد دیگری اینگونه نیست، به «ساختار مغز» شما بستگی دارد.
توجه، نورون ها را شلیک میکند.
ساختار مغز ما به گونه ای ست که در برخی شرایط ممکن است از هم بپاشد. اما می دانیم که این ساختار مغز، مانند اثرانگشت هر انسانی کاملا متفاوت با ساختار مغز انسانی دیگر است. حتی جالب است بدانید که ساختار مغز دوقلوها نیز با یکدیگر متفاوت است.
8 قصه فوق العاده اثربخش برای آموزش کنترل خشم به زبانی ساده به کودکان 3 و نیم تا 9 ساله. برای دانلود این مجموعه از قصه ها لطفا اینجا کلیک کنید.
اما چه چیزی این ساختار مغز را شکل می دهد؟ پاسخ ما، «تجربه» است. تجربه هایی که در روابط با آدم ها به دست می آوریم، ساختار مغز ما را شکل می دهد. یادتان باشد که در مغز ما انسان ها میلیاردها میلیارد سلول عصبی وجود دارد که هر کدام از آن ها می توانند 10 هزار اتصال با سلول های دیگر برقرار سازند.
زمانی که شما در معرض یک تجربه قرار می گیرید ( مثلا وقتی 4 ساله بودید و بخاطر اینکه برادرتان نقاشی شما را پاره کرده بود خیلی ناراحت بودید و با گریه به سمت مادرتان رفتید. اما مادرتان احساسات شما را سرکوب کرد و یا آن را کوچک شمرد)، سلول های عصبی مشخصی باهم فعال می شوند. در مغز انسان ها زمانی که چند سلول عصبی همزمان فعال شوند بین آن ها اتصالی شکل می گیرد. هر بار که تجربه های مشابه ای (مثلا ابراز احساسات توسط دختربچه و سرکوب شدن احساس توسط مادر، پدر یا آدم های نزدیک زندگی) داشته باشید، همان سلول های عصبی فعال شده و این یعنی اتصالی که بار اول برقرار شده بود، الان قوی تر شده است. بنابراین، وقتی تجربه های مشابه ای بارها و بارها اتفاق می افتند، اتصالات سلول های عصبی (اتصالات نورونی) تبدیل به کانال های نورونی می شوند. و مجموع این کانال های نورونی ساختار مغز ما را نشان می دهند.
با توجه به توضیحاتی که داده شد، متوجه شدیم که ساختار مغز ما را تجربه های مان شکل داده اند.
بنابراین، برای کنترل بیشتر روی احساسات مان، مخصوصا خشم، باید ساختار مغز را تغییر دهیم.
نگران نباشید، حتی اگر شما 50 ساله تان هم باشد این ساختار مغز قابل تغییر است. فقط شما باید بدانید که چگونه می توانید آن را تغییر دهید. پکیج «رهایی از زندان تربیتی» با اطلاعات و تمرین هایی که به شما می دهد، باعث می شود تا به آرامی ساختار مغزتان را تغییر دهید. شما زمانی که یاد می گیرید تجربه های گذشته خود را به درستی و با دو نیمکره مغزتان پردازش کنید و معنای تازه ای به آن ها بدهید، آن وقت است که رهایی از زندان تربیتی دوران کودکی تان را تجربه می کنید. اینجاست که «داستانی منسجم» از دوران کودکی خود و آن کسی که هستید می سازید و برای همیشه خود را رها می سازید.
شما می توانید گام های ارایه شده برای درمان پرخاشگری والدین، اینجا ضربه بزنید تا مغز والدین پرخاشگر را از حالت مغز پایینی به مغز بالایی تغییر دهید.
بسیار عالی و پخته و کامل دکتر جان .به خاطر سادگی نوشتن به راحتی درک میشه و نکته مبهمی باقی نمی مونه .دست مریزاد دکتر عزیز.🙏👏👍💓
مرسی از اینکه دیدگاهتو با من در میان گذاشتی دوست عزیزم. باعث قوت قلبم شد.