با ترس کودک چکار کنیم؟
ترس یک احساس طبیعی و اجتناب ناپذیر است. احساس ترس به انسان کمک میکند تا در برابر خطر از خود محافظت کند. ترس کودک سه ، چهار تا ده ساله نیز برای محافظت از خود و زنده ماندن ایجاد میشود.
زمانی که کودک بعد از شنیدن صدای رعد و برق پشت مبل قایم میشود یا هنگامی که به اتاق خواب خودش نمیرود چون فکر میکند آنجا یک هیولا منتظرش است، در واقع برای زنده ماندن تلاش میکند.
نویسنده: دکتر رضا ریحانی | درمانگر مجاز آیسفت کانادا
در مقابل ترس کودک 5 کار را انجام ندهید
وقتی والدین ترس کودکشان را میبینند، به طور غریزی تلاش میکنند تا هر چه سریع تر کودک را آرام کنند. امکان دارد فورا بگویند:« فقط یک گربه است عزیزم. ببین چه نازه. ترس نداره که!». این یک جمله اشتباه است. کارهایی که نباید انجام دهید:
برای اینکه ناخودآگاه از رفتارهای اشتباه بالا دور بمانید، پیشنهاد میکنیم دو مقاله زیر را مطالعه کنید:
چگونه با کودک خود رابطه عاطفی برقرار کنیم؟
مهارت خودتنظیمی فرزندتان را ارتقا دهید
شجاعت به معنای نترسیدن نیست. بلکه انجام رفتار درست به هنگام تجربه احساس ترس است. اگر میخواهید ترس کودک سه چهار تا ده ساله تان را کمتر کنید و شجاعت او را ارتقا دهید، کلید موفقیت در یک مهارت است: مهارت خودتنظیمی. خودتنظیمی به این معناست که یک کودک بتواند احساسات خود را در لحظه حال بشناسد، به درستی نامگذاری کند، مدیریت کند و رفتار مناسب تر و سالم تری را نشان دهد.
خودتنظیمی یک مهارت است. یعنی برای تقویت آن باید زمان، فرصت و تمرین کافی داشته باشیم. اما با وجود تلاش های بسیار برای تقویت مهارت خودتنظیمی، خیلی از والدین این فرصت را به کودک خود نمیدهند. چرا که خود والدین از «ترس کودک» خود، میترسند و یا مضطرب میشوند.
ترس یک بخش طبیعی و حتی سالم برای رشد کودک است. اگر اجازه بدهید فرزندتان با ترس خود روبرو شود و آن را تجربه کند، در واقع دارید فرصتی فراهم میکنید تا کمی با این موقعیت سخت دسته پنجه نرم کند. یادتان باشد اگر فرزندتان این پیام را دریافت کند که « مامان و بابا همیشه برای آرام کردن ترس من حضور دارند» انگیزه و فرصت کافی برای او فراهم نمیشود تا خودش یاد بگیرد که چگونه این کار را باید انجام دهد. پس، با انجام یکسری از کارها که در ادامه به آنها میپردازیم باید اجازه ترسیدن و شجاع بودن را به فرزندمان بدهیم.
اگر میخواهید به فرزندتان کمک کنید تا تسلط بیشتری بر احساساتش داشته باشد، لطفا اینجا ضربه بزنید.
برای کاهش و درمان ترس از مدفوع در کودکان میتوانید قصه غار عجیب را بخوانید.
مطالبی که در بالا خواندید به معنای لغو حمایت از کودک نیست. شما نمیتوانید به کودکی که به شدت از اتاق خواب خود میترسد بگویید:« شجاع باش. فردا صبح میبینمت. شب بخیر!». ما میخواهیم همانطور که راشل بوسمن، روانشناس بالینی میگوید، به آرامی کودک را راهنمایی کنیم تا زمانی که خودش آمادگی لازم را کسب کند.
اگر فرزندتان مضطرب است، پیشنهاد میکنیم برای درمان موثر اضطراب او اینجا ضربه بزنید.
بازی هایی که برای درمان اضطراب موثر هستند را میتوانید در این مقاله جستجو کنید.
4 مرحله برای نابودی ترس کودکان
شما میتوانید ابزارهای مناسب برای غلبه بر احساس ترس را در وجود فرزندتان راه اندازی کنید. در این صورت است که کودک با بزرگتر شدن خود احساس ترس کمتر و تسلط بیشتری میکند. این همان چیزی است که به استقلال و اعتماد به نفس او کمک بزرگی میکند.
Name it, to tame it. نامش را ببرید تا رام شود. به کودک کمک کنید تا درباره ترس خود صحبت کند. معمولا کودکان میدانند که میترسند اما کلمات زیادی برای توضیح بیشتر ترس خود ندارند. میتوانید سوالاتی بپرسید تا این ترس را واضح تر بیان کنند. سوالاتی نظیر: « چه چیزی عنکبوت ها رو ترسناک میکنه؟ یا « به نظرت این عنکبوت چکار میتونه بکنه که ترسناکه؟» میتواند به شما کمک کند تا درک بهتری پیدا کنید. در این صورت میتوانید راه حل بهتری برای کمک به فرزندتان پیدا کنید.
وقتی متوجه میشوید که کودک از چه چیزی میترسد، بازخوردی دهید که بداند این ترس برای شما هم جدی و مهم است. اکثر والدین وقتی متوجه ترس فرزندشان میشوند، آن ترس را موضوع بزرگی نمیدانند. با این حال، پیشنهاد میکنیم دنیا را از دریچه چشمان فرزندتان ببینید تا ترس و شدت ترس او را بهتر درک کنید. بنابراین، ابتدا با تأیید کردن احساسات فرزندتان شروع کنید. به جای گفتن «بیا عزیزم، ترس نداره» میتوانید بگویید:« انگار ترسیدی. فکر میکنم بیشتر بچه ها هم از این میترسن».
سپس، باید درباره راه حل ها صحبت کنید. اینکه اگر چکاری انجام شود احساس شجاعت بیشتری میکنند. با کودک خود همفکری کنید تا برای غلبه بر این ترس یک راهی پیدا کنید. باید کودک را به نقطه ای برسانید که بتواند ترس خود را به تنهایی مدیریت کند.
یک نقشه معقول بریزید. مثلا ممکن است فرزند شما بگوید:«اگر کنارم باشی من میتونم این ترس رو شکست بدم». از آنجایی که میخواهیم خود کودک به جایی برسد که به تنهایی ترسش را مدیریت کند، میتوانیم صحبت را ادامه دهیم تا هدفی تعیین کند که احساس شجاعت بیشتری کند. مثلا:« خاموش کردن چراغ اتاق خواب و تنهایی خوابیدن!». حالا زمان آن رسیده که مراحلی مشخص کنید تا آرام آرام و با حمایت معقول تان این آمادگی را در او ایجاد کنید. در اجرای مراحل لطفا صبور باشید.
برای خواندن تعیین مراحل کوچکتر برای ترس از تنهایی خوابیدن، میتوانید قصه یک اتاق خواب قشنگ را بخوانید.
تغییر زمان میبرد و احساس ترس یکی از قدرتمندترین احساسات است. پس، ثابت قدم بمانید و تلاش های فرزندتان را تحسین کنید. خالصانه تشویق کنید. میتوانید بگویید:« میدونم برات سخت بود که تنها توی اتاقت باشی. اما به نظرم خیلی شجاع بودی که تونستی نیم ساعت اونجا بمونی. من بهت افتخار میکنم. فکر میکنم از این بهترم میشه!».
برای یادگیری « تشویق خالصانه و اصولی کودک» لطفا اینجا کلیک کنید.
کودکان کم سن و سال تر نیاز دارند چندین بار تلاش کنند. به همین علت، حتی اگر خیلی خوب نمیتواند بر ترسش غلبه کند، به او این پیام را بدهید «میتونی با ترست مقابله کنی». بنابراین، اگر هنوز هم فرزندتان از دیدن خرگوش پشمالو پشت شما مخفی میشود، تسلیم نشوید و به مسیرتان ادامه دهید.
لازم است مدیریت ترس را به کودک خود بیاموزید. مدیریت ترس هایی مانند ترس از تاریکی یا ترس از آمپول که کودک با آنها مواجه میشود ضروری است. با این حال توجه کنید که همه ترس ها یکسان ایجاد نمیشوند.
یادتان باشد ترس هایی که در ابعاد مختلف زندگی کودک اختلال ایجاد نمیکنند، همیشه نیازی نیست که بر آنها غلبه کرد. فرض کنید کودکی میگوید:« من فیلم ترسناک نگاه نمیکنم. میترسم. این فیلم ها رو دوست ندارم». این جملات بیش از آنکه بیانگر ترس شدید کودک باشند، نشان میدهند که کودک اعتماد به نفس لازم برای دفاع از خود و نیازهایش را دارد. او با این جمله حد و مرز خود را مشخص میکند.
اگر ترس های فرزندتان همیشگی و بیش از حد شدید است و یا در زندگی روزمره او اختلال ایجاد کرده است، به نظر میرسد زمان آن رسیده که از یک روانشناس کودک خبره کمک بگیرید.
نگرانی وسواس گونه: ذهن کودک روی منبع ترس متمرکز است، اغلب درباره آن فکر میکند و یا صحبت میکند. این ترس ممکن است حتی زمانی که منبع و محرک آن وجود ندارد نیز شدید باشد. به طور مثال، ماه ها قبل از رفتن به مطب دندانپزشکی به شدت مضطرب میشود.
محدودسازی کودک: ترس هایی که توانایی فرزندتان را برای لذت بردن از زندگی و یا شرکت در مراسم و فعالیت ها محدود میکند. به طور مثال، کودکی که از رفتن به اردو با همکلاسی های خود اجتناب میکند. چرا که میترسد آنجا سگ وجود داشته باشد.
اگر به نظر میرسد ترس های فرزندتان جدی و شدید است، پیشنهاد میکنیم از یک متخصص خبره کمک بگیرید.