آنچه در شکل گیری شخصیت کودکان تأثیر به سزایی دارد، تعاملات روزمره والد-فرزندی است. برقراری پیوند هیجانی با کودک به والدین کمک می کند تا روابط با کیفیتی با فرزند یا فرزندان خود برقرار سازند.
برقراری پیوند هیجانی از مهم ترین موضوعاتی است که در مشاوره با والدین مطرح است. نبوغ خفته در این مقاله سعی دارد به شما کمک کند تا چگونگی برقراری پیوند هیجانی با فرزندتان را بیاموزید.
پیوند هیجانی متناسب با سن کودک
« تو دیگه بزرگ شدی، نباید گریه کنی»
«خواهرت کوچیکتره. بزار اون با عروسکت بازی کنه»
«اینکه درد نداره. پاشو بازی کن!»
احتمالا یا جمله های بالا را شنیده اید و یا خودتان به کار برده اید. در جمله های بالا نه تنها برقراری پیوند هیجانی دیده نمی شود، بلکه احساسات و هیجانات کودک بی اهمیت یا کم اهمیت شمرده شده است. در واقع، قطع ارتباط هیجانی اتفاق افتاده است.
برقراری پیوند هیجانی به این معناست که ارتباطی با فرزندتان برقرار کنید که با تمام وجودتان یک پیام مهم را به او انتقال دهید :« من تو را می فهمم!». بسیار حیاتی است که این پیام را نه تنها زبان شما، بلکه بدن و تمام وجود شما نیز منتقل کند. وقتی بتوانید در برقراری پیوند هیجانی خوب عمل کنید، احساسات فرزند شما ملایم تر شده و او آرام می شود.
فرض کنید کودک 5 ساله شما در حالی که از دوچرخه سواری در پارک لذت می برد، به جدول برخورد کرده و می افتد. او روی زمین نشسته و در حالی که زانوی پای راستش را گرفته است، به آن نگاه می کند، درد می کشد و با صورتی سرخ شده و صدای بلند گریه می کند.
در مورد اول: شما به او نزدیک شده و در حالتی که ایستاده اید، دستان تان را روی زانوها می گذارید و با صدایی مقتدرانه می گویید:« طوری نشده عزیزم! پاشو دچرخه سواری کن تا خاله ببینه چقدر خوب میتونی دوچرخه سواری کنی!». در این مثال، نه کلماتی که می گویید، و نه حالت بدن و نه تن صدای تان همسو با هیجانات فرزندتان نیست. یعنی، او احساسِ احساس شدن نمی کند.
حالا فرض کنید شما به او نزدیک می شوید، زانو می زنید و هم قد او می شوید، دستتان را روی شانه اش می گذارید. سپس، با صورتی که تا حدی غمگین است، و لحنی ملایم می گویید:« آخ! دیدم خوردی زمین عزیزم. میدونم که درد داری! کجات بیشتر درد میکنه مامان؟». در این مثال، شما موفق به برقراری پیوند هیجانی با فرزندتان شده اید.
وقتی با فرزندتان پیوند هیجانی برقرار می کنید، اولین تأثیر را روی ساختار مغز او می گذارید. شما باعث می شوید تا مغز فرزندتان به صورت یکپارچه شکل بگیرد. بنابراین، موفقیت شما در برقراری پیوند هیجانی موجب:
برقراری پیوند هیجانی با کودک زیر 3 سال
نوزادان در برقراری ارتباط به صورت کلامی قدرت زیادی ندارند. اما این به معنای بی احساسی و یا بی نیازی آن ها نیست. نوزادان با پیام های غیرکلامی هیجانات و نیازهای خود را نشان می دهند.
در برقراری پیوند هیجانی با کودک زیر سه سال، تمرکز را روی پیام های غیرکلامی و جملات کوتاه بگذارید. پیام های غیرکلامی همانند: نوع نگاه، حالت بدن، حالت ایستادن، فاصله شما تا کودک، شدت تماس فیزیکی، لحن صحبت کردن و مدت زمان پاسخگویی مناسب بسیار مهم هستند. علاوه بر این، جمله های شما باید کوتاه و متمرکز بر نوع احساس و یا نیاز کودک باشد.
اگر میخواهید خودتان ترس فرزندتان را درمان کنید، به گونه ای که به پیوند هیجانی رابطه آسیبی نرسد، لطفا اینجا ضربه بزنید.
برقراری پیوند هیجانی با کودک 3 تا 6 سال
با توجه به رشد ذهنی و گفتاری کودک، در این سن برقراری پیوند هیجانی کمی پیشرفته تر از مرحله قبل صورت می گیرد. در این رده سنی نیز باید مراقب پیام های غیرکلامی که می فرستید باشید. پیام های غیرکلامی باید با هیجانات کودک همسو باشد. اما جملات کمی طولانی تر بوده و تا حدی اجازه تفکر به کودک داده می شود.
کودک 5 ساله ای را تصور کنید که خواهر کوچکترش نقاشی او را پاره کرده است. او در صورتی که با صدای بلند گریه می کند، داد میزند:« ازت بدم میاد. اصلا دوست ندارم!».
در این موقعیت، شما بعد از مدتی کوتاه که دیدید گریه او قطع نشد (مدت زمان پاسخگویی)، به آرامی پیش او می روید و در حالیکه روبروی او می نشینید و دستش را می گیرید (حالت بدن)، با لحنی ملایم می گویید:« خیلی ناراحتی عزیزم! میفهممت. آه! نقاشی قشنگتو ببین چکار شده؟ تو خیلی واسش زحمت کشیدی، واسه همین حق داری انقدر ناراحت باشی. به نظرت میتونیم دوباره باهم بکشیمش یا میخوای تنهایی امتحان کنی؟».
صحبت های کودک در این رده سنی ممکن است کوتاه بوده و خیلی منطقی به نظر نرسد. شما باید شنونده باشید و تلاش کنید تا دیدگاه و هیجانات او را درک کنید.
اگر می خواهید در مواقعی که با فرزندتان مخالفت می کنید هم پیوند هیجانی تان را حفظ کنید، لطفا اینجا ضربه بزنید.
برقراری پیوند هیجانی با کودک 6 تا 12 سال
خوب گوش کردن به دور از قضاوت و پیشداوری، رمز موفقیت در این رده سنی است. شنونده خوب بودن و تلاش برای درک و همدلی با کودک می تواند فضای امن را ایجاد کند. رشد ارزش های اخلاقی با ورود کودکان به 6 سالگی، موجب می شود که آن ها در مورد هر مساله ای با شما صحبت نکنند. چرا که موجب شرم می شود. با این حال، برقراری پیوند هیجانی صحیح باعث می شود تا کودک در مورد خصوصی ترین مسایل با شما حرف بزند.
8 قصه فوق العاده اثربخش برای آموزش کنترل خشم به زبانی ساده به کودکان 3 و نیم تا 9 ساله. برای دانلود این مجموعه از قصه ها لطفا اینجا کلیک کنید.
برقراری پیوند هیجانی در این رده سنی نیز مانند رده سنی قبلی است. با این تفاوت که می توانید فرصت بیشتری برای فکر کردن به او دهید. در این مرحله معمولا نیازی به دادن دو گزینه برای انتخاب نیست. به طور مثال، بعد از درک و همدلی، می توانید بگویید:« به نظرت چطور میتونیم این مشکل رو حل کنیم؟».
در پایان نیاز است که تأکید کنیم فرزند شما منحصر به فرد است. بنابراین، ذهن تان را محدود به اجرای صرف مطالبی که گفته شد نکنید. راهکارهای بالا را با توجه به شناختی که از فرزندتان دارید اجرا کنید. امکان دارد فرزند شما با در آغوش گرفته شدن مشکل داشته باشد، اما اگر دستتان روی زانوی های او باشد، موجب آرام شدن وی شود. امکان دارد، کودک 28 ماهه شما، مهارت گفتاری خوبی داشته باشد و نیاز به جملات طولانی تر داشته باشید.
می توانید برای تقویت مهارت خود در فرزندپروری و برقراری پیوند هیجانی از پکیج استثنایی ابر والد نبوغ خفته استفاده کنید.
نویسنده: دکتر رضا ریحانی | درمانگر مجاز آیسفت کانادا